Οι περισσότεροι από εμάς όταν ακούν τη λέξη «κωφός», συνειρμικά πάει το μυαλό τους στη νοηματική γλώσσα. Είναι όμως πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε πως δεν υπάρχει ομοιομορφία στην ομάδα των ατόμων που αντιμετωπίζει προβλήματα με την αίσθηση της ακοής. Κάποιοι είναι εντελώς κωφοί, άλλοι είναι κωφάλαλοι, άλλοι απλώς βαρήκοοι. Η διαφορά έγκειται στο ποσοστό που μπορεί το κάθε άτομο να ακούσει αλλά και στην ικανότητα της γλωσσικής επικοινωνίας. Πολλά άτομα γεννήθηκαν με ακοή και για κάποιο λόγο την έχασαν, οπότε αυτοί επικοινωνούν λεκτικά και άλλα με την βοήθεια κοχλιακών εμφυτευμάτων αλλά και ειδικών επαγγελματιών, αν και γεννήθηκαν κωφοί, κατάφεραν να μιλήσουν.
Πρέπει να τονίσουμε ότι τα κωφά άτομα έχουν συνήθως απόλυτα φυσιολογική διανοητική ικανότητα, είναι ικανά να τα καταφέρουν σε πολλούς τομείς της καθημερινής ζωής, απλά χρειάζονται το οπτικό κανάλι επικοινωνίας.
Πολύ συχνά οι κωφοί «εξαναγκάζονται» να λειτουργούν σε κλειστές ομάδες μιας και το σύνολο του πληθυσμού λόγω άγνοιας τους θέτει στο περιθώριο. Είναι παράλογο να πρέπει να πείσουν τους άλλους ότι η ιδιαιτερότητα αυτή δεν τους καθιστά ανίκανους ή μη λειτουργικούς. Όπως συνήθως, οι προκαταλήψεις παίζουν ουσιαστικό ρόλο στην αντιμετώπιση αυτών των ατόμων που θεωρούνται ανίκανοι, επιθετικοί, αντικοινωνικοί.. έχετε σκεφτεί, όμως, πως η αρνητική αντίδραση του συνόλου προς το κωφό άτομο μπορεί να δημιουργήσει θυμό; Μήπως η χρόνια απομόνωση είναι το αίτιο κάποιων διαταραχών (πχ κατάθλιψη) και ΟΧΙ η κώφωση αυτή καθαυτή;
Πρέπει να θυμόμαστε πως το κωφό άτομο ζει σε ένα περιβάλλον ξαφνιάσματος. Δεν είναι προετοιμασμένο για αλλαγές στο περιβάλλον και για αυτό πολλές φορές αντιδρά εντονότερα. Ένα άτομο που ακούει μπορεί να ρυθμίσει την στάση του εκ των προτέρων. Όταν ακούσει τη πόρτα να κλείνει πίσω του, αντιλαμβάνεται πως κάποιος εισήρθε στο χώρο. Το κωφό άτομο δεν έχει κάποιο τέτοιο σήμα.
Επιπλέον, δεν είναι σπάνιο φαινόμενο, οι γονείς λόγω της υπερβολικής τους αγάπης και της υπερπροστασίας να στερούν στο παιδί την ευκαιρία να εξελιχθεί. Στέκονται στην ιδιαιτερότητα του και παραγκωνίζουν τα ταλέντα του, δημιουργώντας συχνά μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία, μια πρόβλεψη δηλαδή που άμεσα ή έμμεσα προκαλεί η ίδια την πραγμάτωσή της, λόγω θετικής ανατροφοδότησης μεταξύ πεποίθησης και συμπεριφοράς. Έτσι «δημιουργούν» παιδιά-ενήλικες με μειωμένη αυτοπεποίθηση, αίσθημα ανικανότητας, εξαρτημένο από τους σημαντικούς Άλλους (γονείς, αδέρφια, φίλους). Αυτό μπορεί να σχετισθεί με αίσθημα ντροπής και κοινωνική απόσυρση.
Σε αυτό το σημείο πρέπει να αναφέρουμε και το ρόλο του εκπαιδευτικού συστήματος στη συντήρηση αυτών των λανθασμένων πεποιθήσεων. Το κακό εκπαιδευτικό σύστημα και η ανεπαρκής γνώση και εξειδίκευση, ωθούν τα παιδιά ένα βήμα πίσω αντί πολλά βήματα μπροστά. Τα παιδιά με προβλήματα ακοής, ανεξάρτητα του ποσοστού ακοής και της δυνατότητας ομιλίας «τσουβαλιάζονται» όλα μαζί και ωθούνται στην εκμάθηση νοηματικής γλώσσας ακόμα και στις περιπτώσεις που το παιδί είναι ικανό να αναπτύξει προφορικό λόγο.
Η έλλειψη ακοής είναι ΈΝΑ χαρακτηριστικό των κωφών ατόμων και δεν πρέπει να αγνοούνται όλα τα υπόλοιπα. Είναι ένας διαφορετικός τρόπος να βλέπει κανείς τον κόσμο.
ΤΣΑΛΙΚΟΥ ΚΑΛΛΙΟΠΗ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ
Να ακούς με τη ψυχή σου. Δυνάμωσε την φωνή μέσα σου!